De internationale trein wint enorm aan populariteit. Dit merken we aan het aantal boekingen en aanvragen die we krijgen, maar ook aan het toenemende aantal van verder weg gelegen bestemmingen. Meer reizigers kiezen ook voor bestemmingen als Griekenland, Albanië of Marokko voor een reis per trein (en ferry).
Deze toenemende vraag naar (verre) treinreizen wordt ondersteund door media-aandacht voor nieuwe verbindingen, met name nieuwe internationale nachttreinen. Zo heeft de Nightjet van de Oostenrijkse Spoorwegen (ÖBB), die sinds een paar jaar van en naar Nederland rijdt, heeft gezelschap gekregen van European Sleeper naar Berlijn. Sinds vorig jaar rijdt ook dagelijks een nachttrein tussen Berlijn, Hamburg en Stockholm van de Zweedse spoorwegmaatschappij SJ. Ook elders in Europa worden nachtverbindingen weer hersteld.
Positieve media-aandacht
Deze nieuwe nachttreinen krijgen veel (met name positieve) media-aandacht. Natuurlijk vinden wij het ook geweldig dat nachttreinen terugkeren, maar dit enthousiasme kan helaas ook verkeerde verwachtingen scheppen. Onze indruk is dat al deze aandacht voor nachttreinen iets geromantiseerd is. De kwaliteit van deze treinen laat helaas vaak te wensen over. Op basis van de door ons geboekte reizen kunnen we stellen dat bij ca. 30-40% van de door ons gemaakte boekingen voor onze reizigers het geboekte product niet of niet juist wordt geleverd door de spoorwegmaatschappijen. Dit kan in sommige gevallen enorme gevolgen hebben voor reizigers die een lange treinreis hebben gepland.
Ter illustratie, hebben we een aantal situaties die voorgekomen zijn in het afgelopen anderhalf jaar (januari 2022 t/m juni 2023) op een rijtje gezet:
- Immense vertragingen met gemiste aansluitingen tot gevolg. Een vertraging van meer dan 4 uur is niet uitzonderlijk, met gevolg dat de geplande eindbestemming niet meer haalbaar is. Als klap op de vuurpijl zijn de extra kosten voor rekening van de reiziger (ÖBB Nightjet naar Wenen, Zürich en Innsbruck)
- Spontane vervanging of verdwijning van slaaprijtuigen die ontbreken. Geboekte slaaprijtuigen of ligrijtuigen worden soms onverwachts vervangen door een zitrijtuig, wat een minder comfortabele nacht tot gevolg heeft. (ÖBB Nightjet naar Wenen, Zürich en Innsbruck). Het komt ook voor dat een slaaprijtuig in zijn geheel ontbreekt zonder vervanging (ÖBB Nightjet Zürich). In beide gevallen gebeurd dit soms zonder enige communicatie vooraf, waardoor reizigers onplezierig worden verrast op het perron.
- Onzekerheid over de garantie van geboekte tickets. Tickets worden soms zomaar kort voor vertrek (24-48 uur) geannuleerd door vervoerders zonder verdere assistentie. Reizigers worden vervolgens aan hun lot over gelaten, en moeten accommodatie en/of alternatief vervoer zelf ter plaatse regelen. Ook een compensatie voor het regelen van alternatief vervoer ontbreekt vaak (SJ EuroNight). Soms gebeurd dit ook zonder communicatie met reizigers vooraf (Night Riviera sleeper, Great Western Railway).
- Onzekerheid over de garantie van nog te boeken tickets, waardoor plannen wordt bemoeilijkt. Tickets gaan soms pas in de verkoop enkele dagen voor vertrek, in plaats van de gebruikelijke boekingshorizon van 6 maanden of langer, waardoor het op tijd plannen van een reis wordt bemoeilijkt of zelfs onmogelijk wordt gemaakt (SJ EuroNight). Tickets gaan soms helemaal niet in de verkoop, met als gevolg dat de rit enkele dagen voor vertrek wordt geannuleerd (SJ EuroNight).
- Niet goed schoongemaakte slaaprijtuigen. Het is voorgekomen dat het beddengoed van de vorige reizigers, een nacht eerder, niet is afgehaald voordat de nieuwe reizigers waren ingestpat (ÖBB Nightjet Zürich). Ook zijn er soms nog etensresten te vinden van vorige reizigers, een nacht eerder, nog in de coupé (ÖBB Nightjet Zürich).
- Sterk verouderde rijtuigen met meerdere kapotte onderdelen. Een aantal vervoerders rijden met sterk verouderde rijtuigen met diverse gebreken (Snälltåget). De diverse gebreken zijn niet gerepareerd, waardoor reizigers in rijtuigen overnachten zonder werkende toiletten, wasbakken zonder water, niet werkende stopcontacten en een loshangend brandalarm welke ’s-nachts afgaat (European Sleeper).
- Informatie ontbreekt bij ingrijpende wijzigingen onderweg. De afgelopen zomer (2023) zijn er meerdere grote versperringen geweest op het spoor in centraal Europa. Zo waren er overstromingen in Slovenië en was er een grote brand tussen Salzburg en Rosenheim. Reizigers met tickets voor nachttreinen worden niet of nauwelijks geïnformeerd over alternatieven. Vaak ontbreken er in zo’n geval rijtuigen, of de trein eindigt om 03.00 uur ’s nachts in een station en zijn er geen medewerkers van het spoorbedrijf te bekennen (EuroNight Hongarije, EuroNight Kroatië en ÖBB Nightjet). Het personeel aan boord is doorgaans niet behulpzaam en laat zich niet zien.
Alle bovengenoemde situaties deden zich in de afgelopen anderhalf jaar meer dan eenmaal voor. Het ontbreken van rijtuigen bij ÖBB Nightjet komt zelfs vaak voor, in sommige periodes was dit wekelijks. Door een tekort aan rijtuigen worden iedere week rijtuigen of zelfs complete Nightjet treinen geannuleerd. Het geboden alternatief voor reizigers is meestal reizen op een zitplaats of reizen overdag.
Al dit soort gebreken zijn wat The Train Traveller betreft onacceptabel. Als reiziger moet je kunnen bouwen op een nachttrein. Een nachttrein neem je meestal met een reden: je hebt plannen de volgende dag waarvoor het nodig is in de ochtend te arriveren en uitgerust moet zijn, of je bent van plan aansluitend verder te reizen met andere treinen. Als zich één van de bovengenoemde situaties voordoet kan dit serieuze gevolgen hebben voor de rest van je reis en/of vakantie.
Wij proberen in onze pakketreizen en offertes voor een treinreis op maat het gebruik van de bovengenoemde nachttreinen zo veel mogelijk te vermijden. Dit kan echter niet altijd, soms is het gebruik van een nachttrein noodzakelijk om ergens te kunnen komen. Waar mogelijk passen we onze reizen aan.
Alternatief: overdag reizen met overnachting onderweg
Voor wie tegen wat avontuur kan, is een nachttrein zeker interessant om op te nemen in je internationale treinreis. Je kunt dan zonder overnachting onderweg een stuk verder reizen. Voor wie graag comfortabel reist (en slaapt) is het naar onze mening beter om gebruik te maken van treinen overdag. Onderbreek langere reizen met een hotelovernachting. Dit is meestal niet duurder (nachttreinen zijn bijna altijd duurder dan een hotel) en je komt veel beter uitgerust aan op je bestemming. Bovendien zie je ook nog wat onderweg en kun je meteen de sfeer proeven in de stad waar je overnacht!